Memecoin pazar büyüklüğü 140 milyar dolara yükseldi, vergi uyumluluğu yeni bir zorluk haline geldi.

2024'te Bitcoin dünya finans sahnesinin ortasına çıkarken, aynı zamanda meme coin çılgınlığının da yılı oldu. Verilere göre, meme coin'lerin yaklaşık %75'i bu yıl doğdu ve Aralık ayının başına kadar meme coin ticareti %950'den fazla arttı, toplam piyasa değeri 140 milyar doları aştı. Meme coin'lerin popülaritesi, kripto piyasasına yeni bir heyecan getirmenin yanı sıra daha fazla sıradan yatırımcının kripto varlıklar alanına girmesine de neden oldu.

Bu meme coin patlaması, 2017 civarındaki ICO patlamasını hatırlatıyor. O zamanlar ERC-20 standardının ortaya çıkması, token çıkarma maliyetlerini büyük ölçüde düşürmüş, yüzlerce, binlerce projeler peş peşe gelmiş ve milyarlarca dolar ICO patlamasına akmıştı. Bu yıl, Pump.fun gibi bir dizi lansman platformu, token çıkarmayı daha basit ve adil hale getirerek, sektörde hala devam eden meme coin fırtınasını başlattı. ICO ve meme coin çıkarma arasında teknik, mantık gibi birçok fark olmasına rağmen, yatırımcılar ve projelerin karşılaştığı vergi uyumluluğu riski benzer olabilir. Önceki ICO patlamasında, birçok yatırımcı ve proje, ICO ile ilgili vergi sorunlarıyla karşı karşıya kalmıştı. Şimdi, meme coin patlaması devam ederken, vergi uyumluluğu sorunları, kripto varlık yatırımcıları ve meme coin çıkarıcılarının dikkat etmesi gereken ana sorun haline gelecektir.

Oyster davasını ve Bitqyck davasını gözden geçirelim; bu iki ICO ile ilgili vergi kaçakçılığı davası örneği olarak, kripto yatırımcılarına meme coin çılgınlığı içinde vergi uyumluluğu hakkında soğuk düşünceler sunalım.

1. İki Tipik ICO Vergi Kaçırma Vakası

1.1 Oyster davası: coin gelirleri beyan edilmedi, kurucu dört yıl hapis cezasına çarptırıldı.

Oyster Protocol platformı, Bruno Block (gerçek adı Amir Bruno Elmaani) tarafından Eylül 2017'de başlatılmıştır ve merkeziyetsiz veri depolama hizmetleri sunmayı amaçlamaktadır. Ekim 2017'de, Oyster Protocol ICO sürecine başlamış ve çıkarılan tokenin adı Pearl (PRL) olmuştur. Oyster Protocol, PRL'in çıkarılmasının amacının, web siteleri ve kullanıcıların veri depolamadan fayda sağladığı, karşılıklı yarar sağlayan bir ekosistem yaratmak ve PRL aracılığıyla değer değişimi ve teşvik mekanizmaları sağlamaktır. Aynı zamanda, kurucu Bruno Block, ICO sonrasında PRL arzının artmayacağına ve PRL oluşturma akıllı sözleşmesinin 'kilitleneceğine' dair kamuya açık bir taahhütte bulunmuştur.

ICO aracılığıyla, Oyster Protocol başlangıçta yaklaşık 3 milyon dolar topladı ve bu fonla ana ağını başlatarak veri depolama hizmetlerini resmen başlattı, böylece Oyster Protocol bir fikirden kullanılabilir bir ürüne dönüştü. Ancak iyi günler uzun sürmedi, Ekim 2018'de kurucu Bruno Block akıllı sözleşmedeki bir açığı kullanarak büyük miktarda yeni PRL basarak piyasaya sürdü, bu da PRL fiyatının çökmesine neden oldu, ancak Bruno Block kişisel olarak büyük kazanç elde etti.

PRL fiyatındaki çöküş, düzenleyici otoritelerin dikkatini çekti ve ilgili departmanlar bu konuda bir soruşturma başlattı. Sonuç olarak, SEC, yatırımcıları dolandırma sorunları nedeniyle sivil dava açtı ve savcılık, Bruno Block hakkında vergi kaçakçılığıyla ilgili ceza davası açtı. Vergi konularında, savcılar, Bruno Block'un sadece yatırımcıların güvenini zedelemekle kalmadığını, aynı zamanda milyonlarca dolarlık kripto para kazancını vergilendirme yükümlülüğünü de ihlal ettiğini düşünüyor. Bruno Block, 2017 ile 2018 yılları arasında yalnızca 2017'de bir vergi beyannamesi sundu ve "patent tasarımı" işinden yaklaşık 15,000 dolar gelir elde ettiğini belirtti. 2018 yılında ise herhangi bir vergi beyannamesi sunmadı ve IRS'ye herhangi bir gelir bildirmedi, ancak en az 12 milyon dolar değerinde mülk, yat vb. satın aldı.

Sonunda, Oyster'ın kurucusu Bruno Block, mahkemede vergi kaçırma gerçeğini kabul etti ve 2023 Nisan ayında bir suçlu anlaşması imzalayarak vergi kaçakçılığı suçundan dört yıl hapis cezasına çarptırıldı ve vergi dairesine yaklaşık 5.5 milyon dolar tazminat ödemeye mahkum edildi.

1.2 Bitqyck davası: ICO'dan elde edilen gelir vergiye tabi değil, iki kurucu toplamda sekiz yıl hapis cezasına çarptırıldı.

Bitqyck, Bruce Bise ve Samuel Mendez tarafından kurulan bir kripto para şirketidir. Şirket ilk olarak, "Bitcoin'i kaçıranlar için" alternatif bir zenginleşme yolu sunduğunu iddia eden Bitqy coin'i piyasaya sürdü ve 2016 yılında ICO gerçekleştirdi. Aynı zamanda, Bitqyck şirketi yatırımcılara her Bitqy coin'in 1/10 hisse senedi ile birlikte geldiğini taahhüt etti. Ancak gerçekte, şirket hisseleri her zaman kurucular Bise ve Mendez tarafından tutulmuştur ve şirket asla yatırımcılara taahhüt edilen hisseleri ve ilgili karları dağıtmamıştır. Kısa süre sonra, Bitqyck şirketi yeni bir kripto para olan BitqyM coin'i tanıttı ve bu coin'i satın almanın yatırımcılara Washington eyaletindeki Bitqyck Bitcoin madencilik tesisine elektrik sağlamak için ödeme yaparak "Bitcoin madencilik işine" katılma fırsatı sunduğunu belirtti, ancak gerçekte böyle bir madencilik tesisi yoktu. Yanıltıcı vaatler aracılığıyla, Bise ve Mendez, Bitqyck şirketi üzerinden 13,000'den fazla yatırımcıdan 24 milyon dolar topladı ve bu fonların çoğunu kişisel harcamaları için kullandılar.

Bu nedenle, SEC, Bitqyck tarafına karşı yatırımcıları dolandırma suçlamasıyla sivil dava açtı. Ağustos 2019'da, Bitqyck tarafı gerçeği kabul etti ve sivil bir uzlaşmaya vardı; Bitqyck şirketi ve iki kurucu, SEC'ye yaklaşık 10.11 milyon dolar sivil ceza ödedi. Savcılık ise Bitqyck tarafına vergi kaçakçılığı suçlamalarını sürdürdü: 2016'dan 2018'e kadar, Bise ve Mendez, Bitqy ve Bitqy'yi ihraç ederek en az 9.16 milyon dolar kazandılar, ancak IRS'ye ilgili gelirleri eksik bildirdiler ve toplamda 1.6 milyon dolardan fazla vergi kaybına neden oldular; 2018'de, Bitqyck şirketi yatırımcılardan en az 3.5 milyon dolar kazandı, ancak herhangi bir vergi beyannamesi vermedi.

Sonunda, vergi sorunlarıyla ilgili olarak, Bise ve Mendez sırasıyla Eylül ve Ekim 2021'de suçunu kabul etti ve her biri vergi kaçakçılığı suçundan 50 ay hapis cezasına çarptırıldı (toplamda yaklaşık sekiz yıl), ayrıca her biri 1.6 milyon dolar tazminat ödemekle yükümlü tutuldu.

2. İki davanın ilgili olduğu vergi sorunlarının detaylı açıklaması

Oyster ve Bitqyck davalarında, temel sorunlardan biri ICO gelirlerinin vergi uyumluluğu meselesidir. ICO, yeni bir finansman biçimi olarak, bazı ihraççılar dolandırıcılık yaparak yatırımcıları kandırmak veya diğer usulsüz yollarla büyük gelirler elde etmekte, ancak kazançlarını az bildirerek veya vergi beyannamesi vermeyerek vergi uyumluluğu sorunlarına yol açmaktadır.

2.1 Amerika Birleşik Devletleri yasaları vergi kaçakçılığını nasıl değerlendirir?

Amerika'da vergi kaçakçılığı ağır bir suçtur ve kasıtlı olarak yasadışı yöntemler kullanarak ödenmesi gereken vergi miktarını azaltmayı ifade eder. Bu genellikle gelir gizleme, masrafları yanlış bildirme, vergi beyan etmeme veya vergi ödemelerini zamanında yapmama gibi davranışlarla kendini gösterir. Amerika Birleşik Devletleri Federal Vergi Kanunu'nun 7201. maddesine göre, vergi kaçakçılığı federal bir suçtur ve bir kişi vergi kaçakçısı olarak tespit edilirse, en fazla 5 yıl hapis cezası ve en fazla 250,000 dolar para cezası ile karşılaşabilir; şirketler ise en fazla 500,000 dolar para cezası ile karşılaşabilir. Spesifik ceza, vergi kaçakçılığının miktarına ve niteliğine bağlıdır.

7201. madde kapsamında vergi kaçırma suçunun oluşması için aşağıdaki şartların sağlanması gerekmektedir: (1) büyük miktarda vergi borcu; (2) aktif vergi kaçırma eylemlerinin gerçekleştirilmesi; (3) vergi kaçırma niyetinin varlığı. Vergi kaçakçılığına yönelik soruşturmalar genellikle finansal işlemler, gelir kaynakları, varlık hareketleri gibi konuların geriye dönük analizi ve incelenmesini içermektedir. Özellikle kripto para alanında, anonimlik ve merkeziyetsizlik özellikleri nedeniyle vergi kaçırma eylemleri daha kolay gerçekleşmektedir.

2.2 İki davadaki vergi ile ilgili eylemler

Amerika'da, ICO'nun her aşaması vergi yükümlülükleriyle ilgili olabilir ve proje sahipleri ile yatırımcılar farklı aşamalarda farklı vergi sorumlulukları taşır. Bir yandan, proje sahipleri ICO ile fon toplarken, vergi uyumluluk gerekliliklerine uymalıdır. ICO ile toplanan fonlar, satış gelirleri veya sermaye toplama olarak değerlendirilebilir. Örneğin, eğer ICO ile toplanan fonlar şirketin işletme giderlerini, yeni teknolojilerin geliştirilmesini veya işin genişletilmesini finanse etmek için kullanılıyorsa, bu fonlar şirket geliri olarak değerlendirilir ve yasal olarak vergi ödenmesi gerekir. Öte yandan, yatırımcılar ICO aracılığıyla token aldıklarında vergi yükümlülükleri de vardır. Özellikle, yatırımcıların ICO ile elde ettiği token'lar ödüller veya airdrop getiriyorsa, bu ödüller sermaye kazancı olarak değerlendirilir ve sermaye kazancı vergisi ödenmesi gerekir. Amerika'da, airdrop ve ödül token'larının değeri genellikle piyasa değeri üzerinden hesaplanır ve vergi beyannamesi verilir. Yatırımcılar token'ları bir süre tuttuktan sonra, bu token'ları satarak elde ettikleri kâr da sermaye kazancı olarak vergilendirilir.

Objektif olarak bakıldığında, ister Oyster davasından ister Bitqyck davasından olsun, tarafların davranışları yalnızca yatırımcıların çıkarlarını ihlal etmekle kalmamış, aynı zamanda dolandırıcılık oluşturmuştur ve gerçekten de farklı derecelerde ABD vergi yasalarına aykırı düşmüştür. Elbette iki davadaki vergi kaçırma eylemleri birbirinden farklıdır; bu konu daha sonra detaylı bir şekilde analiz edilecektir.

2.2.1 Oyster davasındaki vergi kaçakçılığı

Oyster davasına özel olarak, PRL ICO'su sonrasında, Oyster Protocol platformunun kurucusu Bruno Block, akıllı sözleşme açığını kullanarak, izinsiz bir şekilde büyük miktarda PRL üretti ve bunları piyasaya sürdü, bu sayede büyük kazançlar elde etti. Bruno, PRL satışlarıyla hızla servet biriktirdi, ancak vergi konularında ilgili yükümlülüklerini yerine getirmedi. Bu tür bir davranış, Federal Vergi Kanunu'nun 7201. maddesinin ilgili hükümlerini ihlal etmektedir.

Ancak, bu davada Bruno Block'un davranışının özel bir durumu vardır, çünkü o Pearl'i satmadan önce Pearl'i basma işlemi de gerçekleştirmiştir. Token satışından elde edilen gelir üzerinden sermaye kazancı vergisi ödenmesi gerektiği açıktır, ancak token basma işleminin vergilendirilip vergilendirilmeyeceği konusunda kesin bir görüş birliği yoktur. Bu konuda, token basmanın ve madenciliğin yeni dijital varlıklar yaratmak için hesaplamalar aracılığıyla yapıldığı görüşü bulunmaktadır, bu nedenle token basma gelirinin de vergilendirilmesi gerektiği düşünülmektedir. Bazı görüşler, token basmanın madencilik sürecine benzer olduğunu, yeni dijital varlıklar yaratmak için hesaplamalar yapıldığını ve bu nedenle de vergilendirilmesi gerektiğini belirtmektedir. Token basımından elde edilen gelirlerin vergilendirilip vergilendirilmeyeceği, tokenların piyasa likiditesine bağlı olmalıdır. Eğer token piyasasında henüz likidite oluşmamışsa, basılan tokenların değeri belirlenemeyeceğinden, elde edilen gelir net bir şekilde hesaplanamaz; ancak piyasa belirli bir likiditeye sahip olduğunda, bu tokenlar piyasa değerine sahip olur ve basım geliri vergilendirilebilir gelir olarak değerlendirilmelidir.

2.2.2 Bitqyck davasının vergi kaçırma eylemi

Oyster davasından farklı olarak, Bitqyck davasındaki vergi kaçakçılığı, yatırımcılara yapılan sahte taahhütler ve fon toplamanın yasadışı transferini içermektedir. ICO aracılığıyla başarılı bir şekilde fon topladıktan sonra, Bitqyck'in kurucuları Bise ve Mendez, belirlenen taahhütleri yerine getirmeyerek, çoğu fonu kişisel harcamalar için kullanmışlardır. Bu tür fon transferi, esasen yatırımcıların fonlarının kişisel gelire dönüştürülmesi anlamına gelir ve proje geliştirme veya yatırımcı çıkarlarının yerine getirilmesi için kullanılmamıştır. ICO sürecinde tokenların doğrudan satışıyla farklılık gösteren Bitqyck davasındaki temel vergi sorunu, ICO aracılığıyla toplanan fonların yasadışı transferi ve bildirilmemiş gelirlerdir.

Amerika Birleşik Devletleri'nin İç Gelir Kanunu'na göre, yasal gelir olsun ya da olmasın, tüm gelirler vergiye tabi gelir olarak kabul edilmektedir. Amerika Birleşik Devletleri Yüksek Mahkemesi, James v. Amerika davasında bu kuralı onaylamıştır. Amerika vatandaşları, yıllık vergi beyannamelerini verirken, yasadışı kazançları gelir olarak rapor etmek zorundadırlar, ancak bu tür mükellefler genellikle bu tür gelirleri bildirmezler çünkü yasadışı gelirlerin bildirilmesi, ilgili makamların yasadışı eylemlerine yönelik soruşturmaları başlatabilir. Bise ve Mendez, ICO'dan toplanan fonlardan elde edilen yasadışı gelirleri gelir olarak raporlama yükümlülüğünü yerine getirmedikleri için vergi kanununa aykırı hareket etmişlerdir ve bu durumdan dolayı cezaî sorumluluk üstlenmişlerdir.

3. İpuçları ve Öneriler

Meme coin'ların patlamasıyla birlikte, birçok kripto sektörü profesyoneli buradan büyük kazançlar elde etti. Ancak, daha önceki ICO vergi kaçırma davalarının gösterdiği gibi, her gün zenginlik efsanelerinin ortaya çıktığı meme coin pazarında, sadece teknik yenilikler ve piyasa fırsatlarına değil, aynı zamanda bu önemli konu olan vergi Uyumluluğuna da dikkat etmeliyiz.

İlk olarak, meme coin'lerin ihraç edilmesiyle ilgili vergi yükümlülüklerini anlamak ve hukuki risklerden kaçınmak önemlidir. Meme coin'lerin ihraç edilmesi, ICO gibi doğrudan fon toplamak yoluyla kazanç sağlamasa da, meme coin ihraç edenler ve yatırımcılar tarafından erken dönemde satın alınan token'ların değer kazanması durumunda, satarken ilgili sermaye kazançları üzerinden vergi ödenmesi gerektiği unutulmamalıdır. Ayrıca, herkesin zincir üzerinde anonim olarak meme coin ihraç edebilmesi, ihraç edenlerin vergi denetimlerinden kaçabileceği anlamına gelmez. Vergi hukuku risklerinden kaçınmanın en iyi yolu, daha etkili zincir üzeri anonim yöntemler aramak yerine vergi yasalarına uymaktır.

İkincisi, meme coin ticaret sürecine dikkat edin ve işlem kayıtlarının şeffaf olduğundan emin olun. Meme coin piyasası daha yüksek bir spekülatif özellik taşıdığı için, yeni projelerin sürekli olarak ortaya çıkmasıyla birlikte, yatırımcıların gerçekleştirdiği meme coin işlemleri oldukça sık olabilir.